IKIGAI LÀ GÌ?
Ikigai là một khái niệm xuất phát từ Okinawa – một hòn đảo của Nhật Bản, sau đó dần phổ biến và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa của người Nhật. Trong tiếng Nhật, ikigai được hiểu là “lý do để sống” hoặc “lý do để tồn tại”, được ghép bởi 2 yếu tố “iki” có nghĩa là “sống” và “gai” có nghĩa là “lý do”.
Theo nhà thần kinh học Ken Mogi – tác giả cuốn sách Awakening Your Ikigai – ở quy mô lớn, ikigai có nghĩa là những điều chúng ta muốn đạt được trong cuộc sống hoặc trong sự nghiệp. Tuy nhiên, ở quy mô nhỏ, ikigai chỉ đơn thuần là lý do chúng ta thức dậy vào mỗi sáng. Ông cho biết: “Theo quan niệm truyền thống của người Nhật, những điều nhỏ bé cũng có thể tạo nên giá trị của cuộc sống mà không nhất thiết phải là những thứ to lớn”. Ikigai có thể là bất kì điều gì, từ việc ngắm mặt trời mọc, thử một công thức nấu ăn mới, tham gia tình nguyện hay dành thời gian bên gia đình… miễn là nó đem lại cho chúng ta niềm vui, niềm hạnh phúc và cảm giác có động lực.
Hiện nay, ikigai đang ngày càng được công nhận rộng rãi ngoài châu Á. Tuy nhiên, ý nghĩa thực sự của triết lý này thường bị đánh mất qua các bản dịch. Nếu thử tìm từ khóa “ikigai” trên Google, bạn sẽ thấy tràn ngập hình ảnh biểu đồ Venn được tạo ra vào năm 2014 bởi doanh nhân người Anh tên Marc Winn, trong đó ikigai là điểm giao nhau của 4 yếu tố: đam mê, sứ mệnh, chuyên môn và sự nghiệp.
Cách diễn giải của phương Tây chủ yếu tập trung vào sự nghiệp và đóng góp xã hội, trong khi đó, chỉ có 30% người Nhật gắn liền ikigai với công việc. Không thể phủ nhận rằng, đối với một số người, biểu đồ Venn của ikigai đặc biệt hữu ích trong quá trình định hướng nghề nghiệp. Tuy nhiên, việc đặt sự nghiệp và vị thế xã hội làm trọng tâm của ikigai sẽ làm giảm ý nghĩa và giá trị thực sự của triết lý này. Trên thực tế, ikigai không chỉ đơn thuần gắn liền với vấn đề tài chính hay đam mê mà hơn hết, nó được đánh giá dựa trên niềm hạnh phúc thực sự bên trong mỗi chúng ta.
LỢI ÍCH CỦA IKIGAI ĐỐI VỚI SỨC KHỎE TINH THẦN
Tìm thấy ikigai của mình và thực hành thường xuyên sẽ mang lại cho chúng ta cảm giác hạnh phúc, tiếp thêm động lực, giúp ta cải thiện sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống. Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được liệu ikigai có tác động đến cấu trúc và chức năng của não bộ hay không nhưng họ đã phát hiện ra rằng, những người theo đuổi ikigai ít có nguy cơ bị trầm cảm, đồng thời cũng có khả năng nhận thức tốt hơn. Ikigai giúp chúng ta cảm thấy bản thân đủ mạnh mẽ để đối mặt với mọi thử thách của cuộc sống.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TÌM RA IKIGAI CỦA MÌNH?
HỒI TƯỞNG LẠI QUÁ KHỨ
Thời thơ ấu được xem là khoảng thời gian tuyệt vời nhất. Đó cũng là lúc chúng ta cảm nhận rõ nhất ý nghĩa của ikigai bởi khi còn nhỏ, ta thường sống vô lo vô nghĩ, ít bị tác động bởi xã hội. Càng trưởng thành, chúng ta càng bị cuốn vào guồng quay của cuộc sống, áp lực vì phải đáp ứng các tiêu chuẩn của xã hội mà đôi khi quên dừng lại để cảm nhận hạnh phúc xung quanh mình. Hãy thử nhớ lại những ngày còn bé, điều gì khiến bạn cảm thấy vui vẻ nhất? Nếu không thể nhớ ra điều gì đặc biệt, bạn hãy thử nghĩ lại xem gần đây có chuyện gì mang lại niềm vui hay tiếp thêm động lực cho bạn không? Suy cho cùng, về bản chất, ikigai là thứ giúp chúng ta cân bằng và duy trì một cuộc sống lành mạnh, có ý nghĩa.
ÁP DỤNG 5 TRỤ CỘT CỐT LÕI CỦA IKIGAI VÀO CUỘC SỐNG
heo Ken Mogi, có 5 trụ cột quan trọng giúp chúng ta tìm ra ikigai của mình:
1. Bắt đầu từ những hành động nhỏ bé: Hãy bắt đầu từ những việc đơn giản nhất trong cuộc sống của bạn, từng bước thực hiện chúng một cách cẩn thận.
2. Giải phóng bản thân: Ở giai đoạn này, bạn cần loại bỏ những gánh nặng trong lòng, tập hài lòng với bản thân và nhìn nhận cuộc sống một cách lạc quan, tích cực.
3. Hài hòa và bền vững: Đừng tranh cãi hơn thua với người khác, thay vào đó, bạn cần biết cách dung hòa các mối quan hệ, bởi chắc chắn sẽ có lúc bạn cần sự giúp đỡ của họ để vượt qua thời điểm khó khăn trong cuộc sống.
4. Tận hưởng niềm vui từ những điều nhỏ bé: Đừng mải miết tìm kiếm đâu xa mà hãy tìm kiếm niềm vui từ những điều giản dị xung quanh mình để có thêm động lực thức dậy vào mỗi sớm mai.
5. Sống cho hiện tại: Đây có lẽ là trụ cột quan trọng nhất. Để tập trung hoàn toàn vào giây phút hiện tại, chúng ta cần thực hiện chánh niệm mỗi ngày để có được trạng thái tinh thần tốt nhất.
NHỚ RẰNG SỐ 1 LÀ CON SỐ ĐƠN ĐỘC NHẤT
Theo biểu đồ Venn của Marc Winn, mỗi người chỉ có duy nhất một ikigai. Tuy nhiên, trên thực tế, số lượng ikigai của mỗi cá nhân là không giới hạn. Bạn có thể có hai, ba, bốn hoặc nhiều ikigai hơn thế, miễn là điều đó khiến bạn hạnh phúc và cảm thấy cuộc sống của mình có ý nghĩa.
Mặc dù ikigai không thể cho chúng ta một đáp án hoàn hảo về ý nghĩa của cuộc sống, thế nhưng, chỉ cần chúng ta biết trân trọng và tận hưởng niềm vui, niềm hạnh phúc của hiện tại, chắc chắn rằng ta sẽ tìm được câu trả lời như mong muốn.
